Warsztaty tematyczne „Mączniaki prawdziwe Erysiphales,” odbyły się w dniach 3 i 4 lutego 2015 w sali dydaktycznej Samodzielnego Zakładu Fitopatologii SGGW w Warszawie i wzięło w nich udział 18 uczestników. Uczestnicy byli pracownikami naukowymi w uczelniach, instytutach branżowych i PAN oraz doktorantami z 8 miejscowości: z Warszawy (2), Sękocina pod Warszawą (4), Wrocławia (3), Krakowa (1), Radomia (3), Torunia (1), Poznania (2) oraz Łopuchówka pod Poznaniem (2).
Celem warsztatów było przekazanie umiejętności identyfikacji gatunków występujących w Polsce z rzędu Erysiphales głównie jako patogenów obligatoryjnych roślin. Uczestnicy otrzymali skrypt z omówieniem tych grzybów, bogactwa ich zarodników w stadiach doskonałych i anamorfach oraz bardzo złożonym genetycznie ich wytwarzaniem.
W Polsce dotychczas zidentyfikowano ponad 120 gatunków Erysiphales, należących do 10 rodzajów (wg. Mułenko i in. 2008). Tylko kilkanaście gatunków można uznać jako często występujące i powodujące znaczące straty ekonomiczne dla producentów zbóż i innych roślin rolniczych oraz roślin ogrodniczych i leśnych.
Jako patogeny biotrofy grzyby te cechują się zdolnością do porażania określonych grup roślin, co ułatwia diagnozowanie poszczególnych gatunków.
W wykładzie wstępnym mgr Wojciech Kukuła z Samodzielnego Zakładu Fitopatologii SGGW omówił aktualne prace nad ustaleniem pokrewieństwa gatunków w obrębie Erysiphales za pomocą informatywnych odcinków DNA: rDNA, sekwencji ITS1 i ITS2, genu tef1α i innych.
Jak wykazały opublikowane w ostatnich latach prace z zakresu DNA grzybów Erysiphales, zasadniczo potwierdziły wyniki prac dotyczących systematyki opartej o cechy morfologiczne tych grzybów. Ich owocnikiem jest kleistotecjum – otocznia kulista bez ujścia obecnie nazywana chazmotecjum, zbudowana z jednej warstwy komórek o barwie ciemnobrązowej do czarnej.
Uczestnicy otrzymali też bogato ilustrowany skrypt z bardzo dobrej jakości rysunkami i zdjęciami autorstwa prof. Czesława Zamorskiego dla poszczególnych stadiów rozwojowych Erysiphales oraz bardzo różnorodnych zmian chorobowych powodowanych na tkankach porażonych roślin. Identyfikacji cech poszczególnych gatunków mączniaków dokonywali uczestnicy w materiałach zielnikowych, przygotowanych wcześniej przez prof. Zamorskiego, oraz na liściach pomidora, dostarczonych z jednej ze szklarń produkcyjnych.
Proponowane są następne warsztaty z identyfikacji mączniaków rzekomych.
Opracował: Jerzy Chełkowski
